Senarai Nota Lengkap Tatabahasa (Sekolah Menengah)

Senarai Nota Lengkap Tatabahasa (Sekolah Menengah)

Bahasa Melayu adalah salah satu subjek wajib lulus bagi peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia. Untuk menguasai subjek ini, pelajar perlulah selalu membuat ulangkaji nota dan sering membuat latihan.

Kami akan membantu anda dengan menyediakan nota berkenaan Tatabahasa Bahasa Melayu yang ringkas dan padat.

Apa Itu Tatabahasa Bahasa Melayu

Secara umumnya, tatabahasa bahasa Melayu mencakupi dua bidang:

Morfologi: kajian tentang kata dan pembentukan kata, kelas kata dan imbuhan.

Sintaksis: kajian tentang pembentukan ayat.

Morfologi

Morfologi ialah bidang yang mengkaji struktur, pembentukan kata dan golongan kata. Dalam morfologi, unit terkecil yang mempunyai makna dan tugas nahu ialah morfem. Para pelajar juga perlu mengetahui maksud istilah morfem dan kata. Ini kerana kedua-dua adalah berbeza dari segi fungsi dan konsep.

Morfem

Morfem ialah unit terkecil yang menjadi unsur perkataan. Sekiranya kata tidak boleh dipecahkan kepada unit bermakna atau nahu yang lebih kecil, maka kata-kata ini terdiri daripada satu unit atau satu morfem.

Misalnya “minum”. “Minum” tidak akan berfungsi dan memberi makna jika dipecahkan kepada mi dan num. Sebaliknya, kata “diminum” boleh dipecahkan kepada dua morfem, iaitu “di” dan “minum”. Kesimpulannya, perkataan boleh terdiri daripada beberapa morfem.

Maklumat lanjut berkenaan tatabahasa boleh layari pautan INI

Kata Ganti Nama

Dalam tatabahasa Melayu terdapat iaitu Perkataan Ganti Nama ialah perkataan yang menggantikan perkataan NAMA.

Perkataan Gantinama ini dibahagikan kepada lima bahagian iaitu Gantinama Diri, Gantinama Umum, Gantinama Pertanyaan, Gantinama Petunjuk dan Gantinama Sendi.

Kata ganti diri ialah kata yang digunakan untuk menggantikan kata nama orang

Kata ganti diri terdiri daripada:

(a)kata ganti diri (pertama, kedua, dan ketiga);

(b)kata ganti diri singkat;

(c) kata ganti tanya;

(d) kata ganti tempat; dan

(e) kata ganti tak tentu.

Tatabahasa perlu tepat dan betul untuk membuat ayat.

Gantinama Diri

Kata Ganti Diri Pertama

1.       Kata ganti diri pertama ialah kata yang digunakan untuk menggantikan diri orang yang bercakap.

2.       Kata ganti diri pertama terbahagi dua, iaitu yang berbentuk tunggal dan yang berbentuk jamak.

Gantinama Diri Bilangan Tunggal dan Bilangan Banyak

Kata ganti nama Diri Kedua

Kata ganti diri kedua digunakan ketika kita berbual dengan seseorang.

Kata ganti ini boleh dipecahkan kepada dua bentuk, iaitu bentuk tunggal dan bentuk jamak seperti berikut :

Contoh ayat yang menggunakan kata ganti diri kedua

1. Awak pekerja yang patuh

2. Kamu semua adalah murid yang baik

3. Guru mencari engkau.

4. Anda semua dinasihati membaca soalan dengan teliti.

5. Tunku akan bersiram sekejab lagi.

Kata Ganti diri ketiga

kata ganti diri ketiga ialah bagi merujuk kepada orang ketiga,kata-kata seperti

mereka, beliau, baginda hendaklah digunakan.

Kata ganti diri ketiga boleh dipecahkan kepada dua bentuk.

Contoh ayat yang menggunakan kata ganti diri ketiga.

1. Dia pegawai pendiaikan

2. Mereka itu orang India.

3. Beliau banyak membantu penduduk di situ.

4. Ia diburu oleh pihak polis.

5. Baginda sedang bertitah di atas singgahsana.

6. Dia menolong bapanya.

7 “Sekiranya dada halangan, ……. akan berangkat esok pagi ,” kepada bendahara.

8 “Sertailah peraduan ini. berpeluang memenangi pelbagai hadiah yang lumayan,” kata pengacara itu.

9 Wakil rakyat akan merasmikan mesyuarat itu 2 jam lagi.

10 ” tunggu di sini. Biar kusiasat perkara itu dahulu,” kata Bagok kepada pengikut-pengikutnya.

Ringkasan

Kata Ganti Tanya

1. Kata ganti tanya ialah perbuatan untuk menggantikan nama benda, orang, tempat,

masa, bilangan dan hal dengan maksud pertanyaan.

2. Kata ganti nama pertanyaan ditambah “kah” dan tanda soal.

3. Digunakan untuk membentuk ayat-ayat tanya.

Contoh ayat

1. Bilakah engkau pergi ke bandar ?

2. Mengapakah kamu tidak datang semalam ?

3. Murid-murid di dewan itu berapa orang ?

4. Nama pokok itu apa ?

5. Pemuda kacak itu siapa ?

Kata Ganti Tempat

1. Kata ganti tempat digunakan untuk mengganti nama tempat.

2. Contoh kata ganti tempat dan penggunaannya adalah seperti yang berikut:

contoh ayat

1. Ini langsat.

2. Itu kucing.

3. Pokok itu rendah sahaja.

4. Kereta Proton Wira ini cantik.

Tatabahasa perlu tepat dan betul untuk membuat ayat.

Kata Ganti Umum / Tak Tentu

Kata ganti umum/ tak tentu ini wujud daripada penggandaan kata ganti tanya

seperti apa, siapa, dan mana. Siapa-siapa boleh bertukar sesiapa.

Kata ganti umum ini digunakan dalam ayat penyata dan ayat perintah sahaja.

Kata Ganti Nama Penunjuk

Perkataan yang digunakan untuk menunjuk sesuatu benda, orang, tempat dan cara.

1. Kata itu dan ini disebut sebagai kata ganti tunjuk

2. Fungsi kata ganti tunjuk adalah sebagai:

(a)  subjek dan letaknya di depan kata nama. Contohnya:

i.    Ini komputer.

ii.   Itu rumah Sally.

(b) penentu dan letaknya di be­lakang kata nama. Contohnya:

i. Kotak ini berat.

ii. Saya belajar di sekolah itu.

Kata Adjektif (Kata Sifat)

Dalam tatabahasa Melayu terdapat iaitu Kata Adjektif ialah perkataan yang menerangkan sifat atau keadaan sesuatu

kata nama seperti hitam, besar, kuat, banyak dan sedikit. sifat atau keadaan sesuatu benda, orang, tempat, binatang, dan sebagainya.

1.       Kata adjektif juga dikenal sebagai kata sifat.

A. Jenis-jenis kata Adjektif

3.       Kata adjektif boleh disertai kata keterangan amat, paling, sangat, dan sebagainya yang bertugas sebagai penguat.

Tatabahasa perlu tepat dan betul untuk membuat ayat.

Contohnya; sangat cantik, amat rajin, paling tinggi, dan sebagainya.

1. Adjektif Jati

          Ia menerangkan sifat atau rupa yang jati.

          Contoh

          Buku itu berwarna biru.

          Budak kurus itu kawan saya.

2. Ajdektif Bilangan atau pecahan

          Ia menunjukkan bilangan atau pecahan.

          Contoh

          Ayah memiliki dua buah kereta.

          Saya membeli beberapa kuntum bunga.

3. Adjektif Tunjuk

          Ia menunjukkan “bagaimana” / “yang mana”

          contoh

          Baju ini mahal harganya.

          Perkara demikian jangan diulangi lagi.

4. Adjektif pencerai / pengasingan

          Ia menerangkan benda yang disifatkan itu dikira satu-satu atau selonggok-selonggok.

          Contoh

          Setiap pelajar mesti berdiplin.

          Ambil barang masing-masing.

2.       Kata adjektif ialah kata yang menerangkan

4.    Kata adjektif dapat dibahagikan kepada jenis-jenis yang berikut:

(a) menerangkan sifat keadaan seperti sihat dan cantik;

(b) menerangkan sifat warna seperti hitam dan hijau;

(c) menerangkan sifat ukuran seperti tebal dan besar;

(d) menerangkan sifat bentuk seperti lurus dan bujur;

(e) menerangkan sifat jarak seperti hampir dan jauh;

(f) menerangkan sifat waktu seperti lama dan awal;

(g) menerangkan sifat perasaan seperti malu dan gembira;

(h) menerangkan sifat cara seperti lincah dan lambat;

(i) menerangkan sifat pencaindera seperti masin dan harum.

B. Pangkat-pangkat Adjektif

1. Pangkat biasa

ia dinyatakan dengan menggunakan kata adjektif biasa.

Contoh

Baju dia cantik.

Buah betik itu manis.

2. Pangkat perbandingan

Ia merupakan perbandingan sama, lebih atau kurang.

Contoh

Tenaganya sekuat Badang.

Buah jambu itu semanis gula.

3. Pangkat menyangat

Ia menerangkan adjektif yang keterlaluan seperti sangat, amat, benar-benar dan sebagainya.

Contoh

Cuaca hari ini sangat mendung.

Buah rambutan ini terlalu masak.

4. Pangkat penghabisan

Ia menerangkan adjektif paling satau penghabisan.

Contoh

Gunung Kinabalu adalah gunung yang paling tinggi di Malaysia.

Menera KLCC bangunan yang tertinggi di Malaysia.

Kata Sendi

Kata sendi ialah perkataan yang digunakan untuk menghubungkan dua atau lebih

perkataan, frasa, atau ayat.

Kata Sendi 

Dalam tatabahasa Melayu ada Kata sendi adalah kata yang digunakan untuk menyambungkan frasa nama dengan kata atau frasa-frasa dalam ayat.

2.         Yang berikut ini adalah panduan tentang penggunaan kata sendi dalam ayat.

Kata Hubung

Dalam tatabahasa Melayu ada Kata hubung ialah perkataan yang digunakan untuk menggabungkan perkataan dengan perkataan rangkai kata dengan rangkai kata ayat dengan ayat.

2.     Kata hubung terbahagi kepada tiga iaitu:

(a)    kata hubung gabungan,

(b)    kata hubung pancangan,

(c)    kata hubung berpasangan.

3.         Contoh kata hubung tunggal dan kata hubung berpasangan/gabungan serta penggunaannya adalah seperti yang berikut:

Kata Hubung Gabungan / Pancangan

Kata Hubung Berpasangan

2. Contoh kata hubung dalam bentuk Akar

3. Contoh kata hubung dalam bentuk terbitan.

contoh ayat

1. menggabungkan dua ayat

            Azhar dan Malek pergi ke Pulau Pinag.

2. Menggabungkan dua rangkai kata

            Kita boleh pergi ke Mekah dengan kapal terbang atau kapal laut.

3. Menggabungkan ayat-ayat

            Negara itu mengeluarkan hasil galian yang banyak tetapi rakyatnya masih miskin dan menderita.

Kata Perintah

Dalam tatabahasa Melayu ada Kata perintah ialah perkataan yang digunakan untuk menunjukkan arahan. Kata perintah boleh ditambah partikel –lah di belakangnya.

contoh

Contoh ayat

1.     Jangan tolak meja itu ke situ.

2.     Silalah datang ke rumah saya jika ada masa lapang.

3.     Tolong buang sampah ke dalam tong sampah.

Kata Kerja

Dalam tatabahasa Melayu ada Kata kerja terbahagi kepada :

A. Kata Kerja Transitif  ( Perbuatan Melampau )

B. Kata Kerja Tak Transitif ( Perbuatan tidak Melampau )

A. Kata Kerja Transitif

1. Kata Kerja Transitf ialah segala perbuatan yang dilakukan oleh pembuatnya kepada benda lain.Benda yang kena oleh perbuatan itu dipanggil penyambut ( objek ).

2. Ayat ini mesti ada peyambutnya ( objek )

3. Kata kerja ini biasanya mempunyai imbuhan ‘me-‘ sama ada sebagai awalan atau sebahagian daripada imbuhan contohnya mengambil, mendermakan, membacakan, menduduki, mempersilakan.

1.       Kata kerja transitif ialah kata kerja yang mesti disertai oleh objek, iaitu kata nama.

Contohnya: Atan mendengar radio.

        mendengar ialah kata kerja

          transitif

        radio ialah objek (kata nama)

Kata kerja transitif menggunakan imbuhan men, men …i, men …kan, memper, memper…i, dan memper…kan. Contohnya:

Contoh ayat :

1. Kucing itu menangkap seekor burung.

2. perempuan itu menjual sayur.

3. Bapa sedang menulis surat.

Dalam ayat pertama Kucing ialah pembuat, menangkap ialah perbuatan melampau dan seekor burung ialah benda yang kena buat atau penyambut.

Dalam ayat kedua Perempuan ialah pembuat, menjual ialah perbuatan melampau dan sayur ialah benda yang kena buat atau penyambut.

Dalam ayat ketiga Bapa ialah pembuat, menulis ialah perbuatan melampau dan surat ialah benda yang kena buat

atau penyambut.

(a)      Pak Abu menjala ikan.

(b)     Orang ramai diminta menjauhi kawasan itu.

(c)      “Kita tidak harus membiarkan perkara ini berterusan,” kata ketua kampung.

(d)     Jangan suka memperdaya orang yang bodoh.

(e)      Untuk memperbaiki mutu lakon­an anda perlu selalu berlatih.

(f)      Pihak polls mempertemukan ibu itu dengan anaknya.

B. Kata Kerja Tak Transitif

Kata kerja tak transitif  ialah segala perbuatan yang dilakukan oleh pembuat itu sendiri kepada diri pembuat itu sendiri, tidak kepada benda atau orang lain. Oleh itu ia tidak mempunyai penyambut.

Contohnya ::

1. Mereka berjalan pada hari cuti.

2. Anjing itu sedang tidur.

3. Hujan turun dengan lebatnya semalam.

Dalam ayat pertama Mereka melakukan berjalan, tidak kepada benda lain.

Dalam ayat kedua Anjing melakukan tidur, tidak kepada benda lain.

Dalam ayat ketiga Hujan melakukan turun, tidak kepada benda lain.

7.1 Kata Kerja Tak Transitif

1.       Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang dapat berdiri sendiri dalam ayat, yakni tidak memerlukan objek lagi.

2.       Kata kerja tak transitif ada yang berbentuk asal dan ada yang berimbuhan ber, men, ter, ber… an,

dan ber…kan. Contohnya: (a) Ravi belum datang lagi. (b) Muridmurid sedang belajar. (c) Sungai itu mengalir deras.

Peringatan

Tiap-tiap kata kerja tak transitif boleh dijadikan kata kerja transitif dengan menambah ‘kan’ atau ‘ I’

di hujungnya.

Contoh ayat:

1. Mereka menjalankan jentera itu.

2. Emak sedang menidurkan adik.

3. Pekerja itu menurunkan barang-barang dari atas lori.

4. Halim mengikuti perbualan mereka.

5. Saya sudahi syarahan saya ini dengan ucapan salam.

7.3 Kata Kerja Pasif

1.       Kata kerja pasif ialah kata kerja yang berasal daripada kata kerja transitif tetapi yang tidak berawalan men.

Contohnya: angkat, atasi, berikan, percepat, pelajari, persilakan, dan sebagainya.

2.       Ada tiga jenis kata kerja pasif. (a) kata kerja pasif diri pertama (b) kata kerja pasif diri kedua (c) kata kerja pasif diri ketiga

3.       Kata kerja pasif diri pertama ialah kata kerja pasif yang berimbuhan ku-.

Contohnya: kuangkat, kuatasi, kuberikan, kupercepat, kupelajari, dan kupersilakan.

4.       Kata kerja pasif diri kedua ialah yang berimbuhan ka-.

Contohnya: kauangkat, kauatasi, kauberikan, kaupercepat, kaupelajari, dan kaupersilakan.

5        Kata kerja pasif diri ketiga ialah yang berimbuhan di-.

Contohnya: diangkat, diatasi, diberikan, dipercepat, dipelajari, dan dipersilakan

Semoga perkongsian nota tatabahasa ini memberikan manfaat kepada anda semua.

Artikel Lain: Tarikh Peperiksaan Jadual SPM 2022